Opština Despotovac

Opština Despotovac se nalazi u istočnom delu Srbije, odnosno sa istočne strane Velike Morave i prostire se između 43 stepeni i 57 minuta i 44 stepeni i 13 minuta severne geografske širine, odnosno 21 stepen i 15 minuta i 21 stepen i 50 minuta od Griniča. Sedište Opštine je u Despotovcu. U svom istočnom delu Opština je brdsko planinskog karaktera oivičena vencima Kučajskih planina, dok je zapadni deo ravničarskog karaktera i pogodan je za poljoprivrednu proizvodnju. Skoro celom dužinom teritorije Opštine protiše reka Resava. Najniža apsolutna nadmorska visina iznosi 130 m, a najviša 1.336 m. (Beljanica)Može se reći da je Opština Despotovac saobraćajnicama dobro povezana sa 8 opština koje je okružuju. Putevima Despotovac - Svilajnac - Markovac (35) km., Despotovac - Ćuprija (22 km) i Despotovac - Jagodina (35 km), opština Despotovac je povezana sa auto putem Beograd - Niš. Ukupna dužina regionalnih puteva na teritoriji opštine Despotovac iznosi 112,5 km. a lokalna putna mreža 87,5 km. Takođe postoji i železnička pruga u dužini od 42 km, koja je povezana sa magistralnom prugom Beograd - Niš - Skoplje. Površina teritorije opštine Despotovac iznosi 62.278 ha ili oko 623 km2. Poljoprivredno zemljište prostire se na 31.481 ha, a šumsko na 26.688 ha. Ostalo je neplodno i građevinsko zemljište. Obradive površine od 26.196 ha 4ine 42,1% ukupne površine teritorije opštine Despotovac. U strukturi ovog zemljišta preovlađuju oranice i bašte.Opštinu Despotovac čini 31 naseljeno mesto, od čega su 2 gradskog karaktera (Despotovac i Resavica). Po popisu stanovništva 2011. godine na teritoriji opštine Despotovac živi 23.191 stanovnika, od čega u gradu Despotovcu 4.258 i u Resavici 2.186 stanovnik. Teritorija opštine Despotovac nije gusto naseljena, tako da opšta gustina naseljenosti iznosi oko 37 stanovnika po km2. Po istom popisu ukupan broj domaćinstava je 8.203, od čega je oko 3.132 poljoprivrednih domaćinstava. Prosečan broj članova po domaćinstvu je oko 2,8. Aktivno stanovništvo u zemlji čini oko 60% ukupnog stanovništva, a učešće poljoprivrednog stanovništva u ukupnom je oko 45%. Na privremenom radu u inostranstvu nalazi se 5.778 ljudi.

Resavska lepotica i vodopad Lisine
Na samo 130 kilometara od Beograda smešten je Despotovac, grad despota Stefana Lazarevića koji danas predstavlja centar Gornje Resave. Zajedno sa opštinom Svilajnac čini Resavski okrug, a čitavo područje je idealno za turiste koji žele da se odmore od gradske buke i dive prirodnim lepotama. Na 20 kilometara od samog grada, kao i od manastira Manasija i Ravanica, nalazi se Resavska pećina koju nazivaju i resavskom lepoticom. Ugnezdila se na samoj obali kraškog polja Divljakovac. Za turiste je otvorena od 22. aprila 1972. godine, a za nju, sem pastira koji su se na ovom mestu sa stadima sklanjali od nevremena, niko nije znao do 1962. godine. Čobani su skriveni kutak otkrili svilajnačkim planinarima, a zatim su je pomno pretražili članovi speleološkog odseka iz Beograda i Novog Sada, na čelu sa doktorom Jovanom Petrovićem. Od ukupno četiri i po kilometara dužine, istraženo je 2.830 metara, a posetiocima je dostupno tek 800 metara. Najstariji nakit, nastao rastvaranjem kalcijum karbonata, datira od pre otprilike 45 miliona godina. Za posetu se treba dobro obući jer je temperatura svega sedam stepeni, a koncentracija vlage u vazduhu je velika, od 80 do 100 odsto. - Za formiranje jednog kubnog santimetra nakita potrebno je milion godina, a samo jednim dodirom obriše se sto godina onog što je priroda stvarala. Pećina se sastoji od dve galerije- gornje i donje, a obe krase brojne dvorane, kanali, stalaktiti, stalagmiti i okamenjeni vodopadi. U gornjoj galeriji obilaze se: Dvorana sraslih stubova ili Kolonada, Dvorana košnica koja je kanjonskim kanalom spojena sa trećom dvoranom koja se zove Predvorje istorije, zatim Kristalna i poslednja, Koncertna dvorana. Prva je dobila ime po stubovima koji su srasli od poda do tavanice, a žućkaste su boje. U drugoj se nalaze tri stalagmita koja liče na stare košnice koje su nekada pravljene od pruća i blata. Ona je s trećom dvoranom povezana kanalom koji predstavlja najsuvlji deo pećine, pa iznad njega nema nakita jer je tu zastupljen polumermer. Po sredini kanala nalazi se slepi tunel koji nije uređen za razgledanje. Treća je Predvorje istorije, a naziv je dobila po tome što je u njoj pronađen alat koji koristio pračovek, kao i lobanja polarne lisice. Jedini tunel koji nije napravila voda, već je nastao veštačkim putem je onaj koji vodi ka Kristalnoj dvorani. Pre ulaska nailazi se na stazu okamenjenih vodopada, a tu su i pećinske orgulje-svakim dodirom stalaktita nastaje različit zvuk. Kristalnu „čuvaju“ kipovi babe i dede, a tu su i obešena ovca i stopalo slona. Iz nje se spiralnim stepeništem dolazi do pete, Koncerne ili Dvorane kipova. U njoj se nalazi zaštitni znak pećine-kip majke sa detetom, u stvari stalagmitski stub koji je visok 12 metara. Pored njih, tu su i Ćele-kula, kao i pregradni zid. Njime se odvaja Koncertna od šeste, Bobanove dvorane koja se zove po devetogodišnjaku koji je prvi kročio u nju, a sin je doktora Petrovića. Koralni kanal čini nakit jedinstvene lepote koji neodoljivo podseća na morske korale. Poslednja u nizu je Kepina (blatna) dvorana koja je nazvana po speleologu i roniocu Kepi Radakoviću. Siromašna je nakitom, a po zidovima ima naslaga gline. Iza nje se nalaze po jedan stalagmit i stalaktit koji rastu jedno prema drugom koji se zovu Ljubavni sastanak kroz hiljadu godina ili Ljubavna čežnja. Pretpostavlja se da će se kroz hiljadu godina spojiti „poljupcem“. U pećini su zastupljeni mahovina i lišajevi nastali pod uticajem reflektora, a ima i slepih miševa. Na oko 15 minuta vožnje od pećine ka selu Strmosten, u podnožju planine Beljanice (1.300 metara) nalaze se izvor Veliko vrelo i vodopad Veliki buk koji su zaštićeni Uredbom Vlade Republike Srbije kao spomenik prirode Lisine. Veliko vrelo spada u malobrojnu grupu snažnih kraških izvora i predstavlja izuzetan primer gravitacionih vrela. Veliki buk je jedinstvena pojava među akumulativnim bigrenim vodopadima Srbije. Najveći je vodopad u Srbiji, visine preko 20 metara, a svojom lepotom i impozantnošću ostavlja bez reči. Neobičnog je izgleda jer je voda vremenom napravila dubok amfiteatar vertikalnih strana u bigrenim naslagama dok njegovo dno pokrivaju veliki bigreni blokovi. Svakom ko u sebi nosi imalo avanturističkog duha biće zanimljiv spust do podnožja vodopada, a jedino tako može da doživi pravu sliku kako netaknuta priroda izgleda. Pod glavnim mlazom vode nalazi se jezerce dubine nekoliko metara, a oblaci vodene prašine neprestano zasipaju posetioce. U ovom prirodnom ambijentu nalazi se i par ugostiteljskih objekata, među kojima su „Resavski uranak“, restoran sa prenoćištem i vrhunskim osobljem, a u samom podnožju Velikog buka je „Vodopad Lisine“, restoran sa bungalovima i velikim imanjem sa malim zoološkim vrtom, ribnjakom i jezerom za sportske ribolovce.

• Kategorije:
• Opštine i gradovi

• Statistika:
• Datum upisa: 05.05.2016
• Datum ažuriranja: 25.04.2024

Adresar